Kanbera: Skirtumas tarp puslapio versijų
Ištrintas turinys Pridėtas turinys
S Išspręsti ryšiai: Britai → Didžioji Britanija, Nara → Nara (Japonija) naudojant Dab solver |
Nėra keitimo santraukos |
||
Eilutė 47:
=== Kanbera XX a. viduryje ===
[[1927 m.|1927]] m. [[gegužės 9]] d. sandraugos parlamentas persikėlė į Kanberą, nors tuometinis premjeras [[Stanley Bruce|Stenlis Briusas]] buvo atidaręs savo rezidenciją dar prieš kelias dienas.<ref>{{cite web|url=http://primeministers.naa.gov.au/primeministers/bruce/spouse.aspx |title=Ethel Bruce – Stanley Melbourne Bruce – Australia's PMs – Australia's Prime Ministers |publisher=
[[Vaizdas:Lake-ParlHouse.JPG|right|upright=1.35|thumb|Naujieji ir Senieji parlamento rūmai]]
Naujai pastatytas Australijos nacionalinis universitetas buvo išplėstas, pastatytos skulptūros ir paminklai.{{sfn|National Capital Development Commission|1988|p=18}}{{sfn|Sparke|1988|pp=173-174}} Vėliau pastatyta nacionalinė biblioteka, aukščiausiasis teismas, nacionalinė galerija.{{sfn|Sparke|1988|p=116}}{{sfn|Fitzgerald|1987|p=138}} Kanbera padalinta į dvi sritis (šiaurinę ir pietinę Kanberą),{{sfn|Gibbney|1988|p=250}}{{sfn|Sparke|1988|p=180}} daugumai naujų rajonų suteikti Australijos politikų ([[Edmund Barton|Bartono]], [[Alfred Deakin|Dykino]], [[George Raid|Reido]], [[Edward Braddon|Bredono]], [[John Curtin|Kurtino]], [[Ben Chifley|Čiflio]] ir [[Henry Parkes|Parkso]]) pavadinimai.{{sfn|Universal Publishers|2007|p=6}}
Eilutė 54:
=== Kanbera XX a. pabaigoje ir XXI a. ===
[[1988 m.|1988]] m. gruodį Australijos sostinės teritorijai sandraugos parlamentas suteikė savivaldą, pirmieji vietos rinkimai buvo surengti 1989 m. kovo 4 d., buvo septyniolika narių,<ref>{{cite web|url=http://www.elections.act.gov.au/elections/1989/timetable_89.html |title=Election timetable – 1989 Election |publisher=Elections ACT |accessdate=23 April 2010|archivedate=28 March 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110328084555/http://www.elections.act.gov.au/elections/1989/timetable_89.html}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.legassembly.act.gov.au/education/fact-sheets.asp?nav=factsheet02#1|title=Fact sheets|publisher=
[[2013 m.|2013]] m. miesto apylinkėse degė miškai, žuvo keturi žmonės, sužeista – 435, sudegė maždaug 500 namų.<ref name="Doogan">{{cite book|last=Doogan|first=Maria|title=The Canberra Firestorm: Inquests and inquiry into four deaths and four fires between 8 and 18 January 2003|publisher=ACT Coroners Court|location=Canberra|accessdate=7 June 2010|date=December 2006|volume=1|url=http://www.courts.act.gov.au/BushfireInquiry/The_Canberra_Firestorm_Report/The%20Canberra%20Firestorm%20%28VOL%20I%29%20%28chapter%201%29.pdf|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20090516030249/http://www.courts.act.gov.au/bushfireinquiry/The_Canberra_Firestorm_Report/The%20Canberra%20Firestorm%20(VOL%20I)%20(chapter%201).pdf|dead-url=yes|archive-date=16 May 2009}}</ref> Tais pačiais metais Kanbera šventė vardo suteikimo šimto metų jubiliejų.<ref>{{cite web |url=http://canberra100.com.au/about |title=About the Centenary of Canberra |publisher=Centenary of Canberra unit – ACT Government |accessdate=8 February 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130218210025/http://www.canberra100.com.au/about/ |archivedate=18 February 2013 |df=dmy-all }}</ref>
Eilutė 60:
== Geografija ==
[[Vaizdas:Canberra_SPOT_1088.jpg|link=https://lt.wikipedia.org/wiki/Vaizdas:Canberra_SPOT_1088.jpg|miniatiūra|kairėje|Kanberos regionas iš kosmoso]]
Kanbera užima 814,2 km² plotą<ref name="area">{{cite web|url=http://www.actpla.act.gov.au/tools_resources/planning_data|title=Planning Data Statistics|publisher=
Aplink Kanberą plytintys miškai, daugiausiai [[Eukaliptas|eukaliptai]], naudojami kurui, pramonei. 1960-aisiais dėl abejotinos vandens kokybės miškai buvo uždaryti. 1915 m. ant Stromlo kalno buvo atrasta [[spindulinė pušis]], nuo tada plantacijos buvo išplėstos. Miškuose paplitęs turizmas, rengiamos ekspedicijos, daugelis žmonių čia ateina laisvalaikiu.<ref>{{Cite book|last=McLeod|first=Ron|year=2003|title=Inquiry into the Operational Response to the January 2003 Bushfires in the ACT|url=http://www.cmd.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0008/113939/McLeodInquiry.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130514031921/http://www.cmd.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0008/113939/McLeodInquiry.pdf|deadurl=no|archivedate=14 May 2013|location=Canberra, ACT|isbn=0-642-60216-6|ref=harv}}</ref> Kanberos miesto apylinkėse yra Džininderos, Molonglo, Laimstauno ir Tugeranongo salpos.{{sfn|Gibbney|1988|loc=inside cover}} Užtvenkus [[Molonglo|Molonglo upę]], atsirado Barlėjaus Grifino tvenkinys.{{sfn|Sparke|1988|pp=131-132}}
Eilutė 71:
[[Vaizdas:Canberra_warming.jpg|miniatiūra|Temperatūros pokyčiai Kanberoje]]
Iš dešinės pusės Kanberą užstoja Brindabelų kalnagūbris, dėl to Kanberos slėniuose lyja.<ref name="bom2" /> Kanberoje metuose vidutiniškai būną po 100,4 giedrų dienų.<ref name="bom2">{{cite web|url=http://www.bom.gov.au/climate/averages/tables/cw_070014_All.shtml|title=Climate statistics for Australian locations: Canberra Airport Comparison|publisher=
=== Miesto planas ===
Eilutė 90:
Šiaurės ir Pietų Kanberos rajonai daugiausia paremti Valterio Barlėjaus Grifino planu.{{sfn | Wigmore | 1971 | p = 64}}{{sfn | National Capital Development Commission | 1988 | p = 17}} [[1967]] m. nacionalinė sostinės plėtros komisija priėmė vadinamąjį „Y-planą“, apimantį daugelį komercinių zonų: pagrinde buvo Tugeranono rajonas, o atšakose – Belkoneno ir Gangalino.{{sfn | Sparke | 1988 | pp = 154-155}} Kanberos plėtrą, tame tarpe tolimesnę miesto plano raidą ir žemės panaudojimą, perėmė vyriausybė.{{sfn | Sparke | 1988 | pp = 154-155}}
Daugeliui Kanberos priemiesčių ir gatvių suteikti buvusių [[Australijos ministras pirmininkas|Australijos ministrų pirmininkų]], žinomų piliečių vardai, taip pat naudojami iš Australijos aborigenų kalbos kildinami pavadinimai.<ref name=name>{{cite web|url=http://www.actpla.act.gov.au/tools_resources/maps_land_survey/place_names/place_name_processes|title=Place name processes|publisher=
[[Vaizdas:Floriade Canberra ACT.JPG|kairėje|miniatiūra|Gėlių šventė Sandraugos parke<ref name="floriadeaustralia">{{cite web|url=http://www.floriadeaustralia.com/about-floriade/environmental-care/|title=Environmental care|work=www.floriadeaustralia.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150226235141/http://www.floriadeaustralia.com/about-floriade/environmental-care/|archivedate=26 February 2015|deadurl=yes|accessdate=9 March 2015|df=dmy-all}}</ref>]]
Eilutė 101:
== Ekonomika ==
[[Vaizdas:Australian_Treasury.JPG|kairėje|miniatiūra|Daugelis kanberiečių dirba vyriausybės srityje]]
2012 m. gegužės mėn. duomenimis, nedarbo lygis Kanberoje buvo 3,4 %, palyginimui šalies vidurkis 5,1 %.<ref>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Lookup/by%20Subject/1367.0~2012~Main%20Features~Unemployment%20Rate~9.4|title=1367.0 State and Territory Statistical Indicators – Unemplyment rate: ABS|date=12 June 2012|publisher=
Vidutinė būsto kaina Kanberoje buvo $511 820, tarp didžiųjų miestų (daugiau nei 100 tūkst. gyv.) buvo mažesnė tik už [[Sidnėjus|Sidnėjaus]],<ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/10/29/2727042.htm|title=House prices surge as rate hike looms|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=13 May 2010|last=Janda|first=Michael|date=29 October 2009}}</ref><ref>{{cite web|publisher=Real Estate Institute of Australia|url=http://www.reiaustralia.com.au/media/releases.asp|title=It's official: the property market has cooled|date=9 September 2010|accessdate=7 June 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080719140035/http://reiaustralia.com.au/media/releases.asp|archivedate=19 July 2008}}</ref> o vidutinė būsto nuomos savaitinė kaina buvo didžiausia ($410 per savaitę).<ref>{{cite web|publisher=
Pagrindinės miesto ūkio šakos yra viešasis administravimas ir sauga, 2011–2012 m. sudariusios 29,8 % bendrojo teritorijos produkto. Šiose šakose dirbo 33,9 % visų gyventojų.<ref>{{cite web|title=Gross State Product 2011–12|publisher=ACT Government Chief Minister and Treasury Directorate, Economics Branch|date=21 November 2012|url=http://www.treasury.act.gov.au/snapshot/GSP.pdf|archivedate=30 July 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130730233343/http://www.treasury.act.gov.au/snapshot/GSP.pdf|accessdate=17 September 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Industry of employment by place of work |publisher=ACT Government Chief Minister and Treasury Directorate |url=http://www.cmd.act.gov.au/policystrategic/actstats/profiles/act/placeofwork |date=28 June 2013 |accessdate=17 September 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130917060755/http://www.cmd.act.gov.au/policystrategic/actstats/profiles/act/placeofwork |archivedate=17 September 2013 }}</ref>
== Valdžios institucijos ==
[[Vaizdas:Australian_Capital_Territory_Legislative_Assembly_and_the_statue_Ethos.jpg|miniatiūra|Sostinės teritorijos įstatymų leidybos asamblėja]]Kanberoje nėra vietos miesto tarybos ar miesto valdžios. Australijos sostinės teritorijos įstatymų leidybos asamblėja vykdo ir miesto tarybos, ir likusios Australijos sostinės teritorijos vyriausybės funkcijas.<ref name="govt2">{{cite web|url=http://www.legassembly.act.gov.au/education/role-of-the-assembly.asp|publisher=
Asamblėją sudaro 25 nariai, renkami iš penkių atstovaujamų rajonų: Brindabelos, Gininderos, Kuradžongo, Marambidžio ir Jerabio.<ref name="elecpage">{{cite web|title=Electorates 2016 election|url=http://www.elections.act.gov.au/electoral_boundaries/electorates/electorates_2016_election|publisher=Elections ACT|accessdate=9 December 2016}}</ref> Vyriausiąjį ministrą renka Įstatymų leidžiamosios asamblėjos nariai.<ref name="govt2" /> 2019 m. vyriausiasis ministras buvo Endriu Baras iš [[Australijos darbininkų partija|Australijos darbininkų partijos]].
Eilutė 125:
|accessdate=29 October 2017|quick=on}}</ref> 2006 m. – 322 036.<ref name="2006census">{{Census 2006 AUS|id=UCL800200|name=Canberra - Queanbeyan (Canberra Part)|accessdate=29 October 2017}}</ref>
Kanberiečiai palyginti jauni ir labiau išsilavinę. Amžiaus [[mediana]] yra 35 metai, tik 12,7 % gyventojų yra vyresni negu 65 metai.<ref name="Census2016">{{Census 2016 AUS|id=UCL802001|name=Canberra - Queanbeyan (Canberra Part)|accessdate=29 October 2017|quick=on}}</ref> Tarp 1996 ir 2001 m. 61,9 % imigravo arba emigravo iš Kanberos.<ref>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/Ausstats/abs@.nsf/0/812343b3e6694d5dca256d3c0001f4c9?OpenDocument|title=Australian Demographic Statistics, Dec 2002|date=5 June 2003|publisher=
=== Mažumos ===
Eilutė 223:
=== Sveikatos apsauga ===
[[Vaizdas:Canberra_Hospital.jpg|miniatiūra|kairėje|Kanberos ligoninė]]
Kanberoje šiuo metu yra dvi didelės ligoninės: 600 lovų turinti Kanberos ligoninė ir 174 lovas turinti Kalgario viešoji ligoninė.<ref name="hos">{{cite web|url=http://www.health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10134232&pid=1147829186|title=Hospitals|publisher=ACT Health|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110326232807/http://www.health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10134232&pid=1147829186|archivedate=26 March 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10209377|title=Canberra Hospital|publisher=ACT Health|accessdate=23 April 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100716143522/http://www.health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10209377#|archive-date=16 July 2010|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref><ref name="calvary-act1">{{cite web|url=http://www.calvary-act.com.au/contact.html|title=Contact Us & Location Map|publisher=Calvary Health Care ACT|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100323231918/http://www.calvary-act.com.au/contact.html <!-- Bot retrieved archive -->|archivedate=23 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.calvary-act.com.au/public.html|title=Public Hospital|publisher=Calvary Health Care ACT|accessdate=23 April 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080718171953/http://www.calvary-act.com.au/public.html|archivedate=18 July 2008}}</ref> Didžiausia privati ligoninė yra Kalvario Džono Džeimso ligoninė Dykino rajone.<ref>{{cite web|url=http://www.canberratimes.com.au/news/local/news/general/chemo-crisis-to-hit-act-patients/1241514.aspx|last=Cronin|first=Fiona|title=Chemo crisis to hit ACT patients|work=
Karališkoji Kanberos ligoninė Ektono pusiasalyje prie Barlėjaus Grifino ežero buvo uždaryta 1991 m., o 1997 m. nugriauta, siekiant palengvinti nacionalinio Australijos muziejaus statybą.{{sfn|National Capital Development Commission|1988|p=18}}{{sfn|National Capital Development Commission|1988|p=17}}<ref name="map" /><ref>{{cite news|newspaper=The Canberra Times|publisher=Fairfax Media|title=15 years since hospital implosion tragedy|date=13 July 2012|accessdate=25 September 2013|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/15-years-since-hospital-implosion-tragedy-20120713-22034.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714042848/http://www.canberratimes.com.au/act-news/15-years-since-hospital-implosion-tragedy-20120713-22034.html|archivedate=14 July 2012}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.abc.net.au/am/stories/s64319.htm|last=Reynolds|first=Fiona|title=Increasing pressure on ACT Chief Minister|date=5 November 1999|work=A.M.|publisher=Australian Broadcasting Corporation|accessdate=2 June 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104173854/http://www.abc.net.au/am/stories/s64319.htm|archivedate=4 November 2012}}</ref> Mieste šiuo metu yra dešimt sveikatos priežiūros įstaigų. Kanberos ligoninės taip pat aptarnauja ir Naujojo Pietų Velso gyventojus.<ref>{{cite web|url=http://health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10063975&pid=1082945856|title=About Emergency|publisher=ACT Government Health Information|accessdate=23 April 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20091011135135/http://www.health.act.gov.au/c/health?a=da&did=10063975&pid=1082945856#|archive-date=11 October 2009|dead-url=yes|df=dmy-all}}</ref>
Eilutė 232:
[[Vaizdas:Canberra_Railway_Station.jpg|miniatiūra|Kanberos geležinkelio stotelė]]
[[Vaizdas:Ford_FG_Falcon_running_on_LPG,_operated_by_Canberra_Elite_Taxi,_photographed_in_Tuggeranong_Town_Centre_(1).jpg|dešinėje|miniatiūra|Kanberos taksi]]
Automobilis yra pati populiariausia transporto priemonė Kanberoje.<ref name="road">{{cite web|url=http://www.aph.gov.au/house/committee/ncet/natcapauth/report/chapter9.pdf|title=Canberra's transport system|format=PDF|publisher=
Viešąjį transportą iš dalies kontroliuoja valdžia.<ref>{{cite web|url=http://www.action.act.gov.au/About_ACTION/corporate|title=Corporate|publisher=
[[Vaizdas:BUS877-04.jpg|kairėje|miniatiūra|Kanberos autobusas]]
Kanberoje yra dvi taksi kompanijos: ''Aerial Capital Group'' ir ''Cabexpress''.<ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2007/02/03/1839551.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110218043332/http://www.abc.net.au/news/stories/2007/02/03/1839551.htm|archivedate=18 February 2011|title=Taxi company 'not concerned' at losing monopoly|publisher=Australian Broadcasting Corporation|date=3 February 2007}}</ref> 2015 m. spalį Kanberos valdžia priėmė įstatymą, leidžiantį gyventojams naudotis tarpusavio taksi tarpininkavimo paslaugomis, įskaitant [[Uber]],<ref>{{cite news|url=http://www.abc.net.au/news/2015-10-30/uber-launches-in-canberra/6898514|publisher=Australian Broadcasting Commission|title=Uber launches in ACT as Canberra becomes first city to regulate ride sharing|date=31 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151101065334/http://www.abc.net.au/news/2015-10-30/uber-launches-in-canberra/6898514|archivedate=1 November 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/uber-goes-live-in-canberra-with-more-than-a-hundred-drivers-registered-20151030-gkmqaa.html|publisher=Fairfax Media|newspaper=The Canberra Times|title=Uber goes live in Canberra with more than 100 drivers registered|first=Tom|last=McIlroy|date=30 October 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151105033829/http://www.canberratimes.com.au/act-news/uber-goes-live-in-canberra-with-more-than-a-hundred-drivers-registered-20151030-gkmqaa.html|archivedate=5 November 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/technology/2015/oct/30/act-chief-minister-launches-uber-in-canberra-calling-it-a-real-step-forward|newspaper=The Guardian|date=30 October 2015|title=ACT chief minister launches regulated Uber in Canberra, calling it 'a real step forward'|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151103153733/http://www.theguardian.com/technology/2015/oct/30/act-chief-minister-launches-uber-in-canberra-calling-it-a-real-step-forward|archivedate=3 November 2015}}</ref> [[Ola Cabs|Ola]], Glide Taxi<ref>{{Cite web|url=https://www.canberraairport.com.au/transport/taxis/|title=Taxis|website=Canberra Airport|language=en-US|access-date=2019-04-30}}</ref> ir GoCatch.<ref>{{Cite web|url=https://www.gocatch.com/2018/05/29/australian-owned-ride-booking-app-gocatch-to-begin-driving-canberra-airport-customers/|title=Australian-owned ride-booking app GoCatch to begin driving Canberra Airport customers|website=GoCatch|language=en-AU|access-date=2019-04-30}}</ref>
NSW TrainLink geležinkelis jungia Kanberą su Sidnėjumi.<ref name="traindestinations">{{Cite New South Wales transport timetables|Southern Region}}</ref> Kanberos geležinkelio stotelė yra Kingstono rajone.<ref>{{cite web|url=http://www.countrylink.info/travel_passes/travelpass_agencies|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110220052328/http://www.countrylink.info/travel_passes/travelpass_agencies|archivedate=20 February 2011|title=Travel pass agencies|publisher=
[[Kanberos oro uostas|Kanberos oro uoste]] skrydžiai šalies mastu vykdomi į Sidnėjų, Melburną, [[Brisbane|Brisbaną]], [[Adelaide|Adelaidę]], [[Gold Kostas|Gold Kostą]] ir [[Perth|Pertą]].<ref>{{cite web|url=http://www.canberraairport.com.au/air_flight_info/departures.cfm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120902105846/http://www.canberraairport.com.au/air_flight_info/departures.cfm|archivedate=2 September 2012|title=Departures|publisher=
Kanbera turi vieną didžiausių aktyviai gyvenančių žmonių reitingą šalyje. 2011 m. duomenimis, 7,1 % gyventojų į darbą ėjo pėsčiomis ar naudojosi dviračiu.<ref>{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2013/canberra-ranks-highly-in-national-report|first=Simon|last=Corbell|author-link=Simon Corbell|date=31 July 2013|title=Canberra ranks highly in national report|archivedate=18 March 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140318234349/http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2013/canberra-ranks-highly-in-national-report}}</ref> 2010 m. pabaigoje atlikta apklausa parodė, kad kanberiečiai vidutiniškai pėsčiomis per dieną vaikšto 26 minutes.<ref>{{citation|url=http://www.transport.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0003/397245/Pages_from_EDS_ACT_Transport_Policy_FA_final_web.pdf|page=38|title=Transport for Canberra: Transport for a sustainable city 2012–31|publisher=ACT Government|date=March 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140131155700/https://www.transport.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0003/397245/Pages_from_EDS_ACT_Transport_Policy_FA_final_web.pdf|archivedate=31 January 2014|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref> Pagal laikraščio „The Canberra Times“ 2014 m. kovą surinktą statistiką, Kanberoje yra maždaug 87 tūkst. dviratininkų; Kanberos dviratininkai vidutiniškai pakliūna į keturis eismo įvykius per savaitę.<ref>{{cite news|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/costs-add-up-as-more-cyclists-take-to-public-roads-and-suffer-tumbles-20140318-350pg.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140319000315/http://www.canberratimes.com.au/act-news/costs-add-up-as-more-cyclists-take-to-public-roads-and-suffer-tumbles-20140318-350pg.html|archivedate=19 March 2014|date=19 March 2014|title=Costs add up as more cyclists take to public roads and suffer tumbles|first=Phillip|last=Thomson}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/cycling-campaign-group-pedal-power-slams-act-government-on-injury-rates-20140625-zslas.html|newspaper=The Canberra Times|publisher=Fairfax Media|archivedate=25 June 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140625122459/http://www.canberratimes.com.au/act-news/cycling-campaign-group-pedal-power-slams-act-government-on-injury-rates-20140625-zslas.html|title=Cycling campaign group Pedal Power slams ACT government on injury rates|first=John|last=Thistleton|date=25 June 2014}}</ref>
Eilutė 246:
=== Komunalinės paslaugos ===
[[Vaizdas:Mount_Majura_solar_farm_and_Majura_Parkway.jpg|dešinėje|miniatiūra|Saulės energijos fermos]]
Valstybės įmonė „[[ACTEW Corporation]]“ atsakinga už Kanberos vandens ir kanalizacijos infrastruktūrą.<ref>{{cite web|url=http://www.actew.com.au/About/Who-are-we/What-we-do.aspx|title=What we do|publisher=
Kanberos vanduo kaupiamas keturiuose rezervuaruose: Korino, Bendoros, Kotero bei Gugongo tvenkiniuose. Nors Gugongo tvenkinys telkšo Naujajame Pietų Velse, jį eksploatuoja Kanberos vyriausybė.<ref>{{cite web|url=http://www.actew.com.au/Water-Supply-System/The-water-network.aspx|publisher=
Elektra Kanberoje daugiausia gaunama iš nacionalinio elektros tinklo per pastotes Holte ir Fyšvike (per Kvenbejaną).<ref>{{cite web|url=http://www.icrc.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0007/16792/issuespaperelecinfcontestabilityoctober03.pdf|archivedate=20 April 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130420202136/http://www.icrc.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0007/16792/issuespaperelecinfcontestabilityoctober03.pdf|title=Review of Contestable Electricity Infrastructure Workshop|page=13|format=PDF|date=October 2003|accessdate=10 May 2010|author=Independent Competition and Regulatory Commission}}</ref> Energija ankščiau buvo tiekiama iš 1913 m. pastatytos šiluminės elektrinės šalia Molonglo upės, tačiau 1957 m. ji buvo galutinai uždaryta.<ref>{{cite news|newspaper=The Sydney Morning Herald|date=14 March 1913|page=5|title=The Founding of Canberra|url=http://nla.gov.au/nla.news-article15404837|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140218035413/http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/15404837|archivedate=18 February 2014|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite web|url=http://client14.matrix01.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0007/148426/473.pdf|title=20048. Kingston Powerhouse Historic Precinct (Entry to the ACT Heritage Register)|publisher=ACT Heritage Council|accessdate=11 October 2014}}</ref> Kanberoje yra keturi saulės energijos ūkiai, kurie buvo atidaryti 2014–2017 m: „Royalla“ (20 MW, 2014 m.),<ref>{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2014/australias-largest-solar-farm-opens-in-the-act|title=Australia's largest solar farm opens in the ACT|publisher=[[ACT Government]]|date=3 September 2014|accessdate=11 October 2014}}</ref> „Mount Majura“ (2,3 MW, 2016 m.),<ref name="Solar Choice">{{cite web|url=http://www.solarchoice.net.au/blog/news/mount-majura-solar-farm-switches-on-101016|title=Mount Majura Solar Farm powers up in ACT|publisher=Solar Choice|date=11 October 2016|accessdate=6 January 2016}}</ref> „Mugga Lane“ (13 MW, 2017 m.)<ref>{{cite news|url=http://www.canberratimes.com.au/act-news/mugga-lane-solar-farm-opens-bringing-act-to-35-per-cent-renewable-energy-20170302-gup673.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170302110650/http://www.canberratimes.com.au/act-news/mugga-lane-solar-farm-opens-bringing-act-to-35-per-cent-renewable-energy-20170302-gup673.html|archivedate=2 March 2017|dead-url=no|title=Mugga Lane solar farm opens, bringing ACT to 35 per cent renewable energy|newspaper=The Canberra Times|date=2 March 2017|accessdate=1 December 2017}}</ref> ir „Williamsdale“ (11 MW, 2017). Be to, daugelyje Kanberos namų ūkių įrengtos fotoelektrinės plokštės ir iš saulės gaunamo karšto vandens sistemos.<ref>{{cite web|url=https://www.environment.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0016/1021129/2016-15-Annual-FiT-Report-Access.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170309143807/https://www.environment.act.gov.au/__data/assets/pdf_file/0016/1021129/2016-15-Annual-FiT-Report-Access.pdf|archivedate=9 March 2017|dead-url=no|title=2015–16 Annual Feed-in Tariff Report|page=7|publisher=ACT Government|accessdate=8 December 2017}}</ref>
Eilutė 254:
Kanberoje nėra vėjo energijos generatorių, tačiau keli statomi ar planuojami statyti netoliese esančiame Naujajame Pietų Velse. [[2013 m.|2013]] m. Kanberos vyriausybė paskelbė, kad ji išsikėlė tikslą 90% Kanberoje sunaudojamos elektros energijos iki 2020 m. pasigaminti iš atsinaujinančių šaltinių,<ref name="renewable">{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2013/act-sets-90-renewable-energy-target-in-law7|title=ACT sets 90% renewable energy target in law|publisher=[[ACT Government]]|date=4 November 2013|accessdate=25 February 2014}}</ref> didinant iš [[Atsinaujinantieji energijos ištekliai|AEI]] gaunamą energijos kiekį nuo 210 MW iki 550 MW.<ref>{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2014/large-scale-feed-in-tariff-law-expanded-to-meet-90-renewables-target|title=Large scale feed-in tariff law expanded to meet 90% renewables target|publisher=[[ACT Government]]|date=27 February 2014|accessdate=7 March 2014}}</ref> 2015 m. vasario mėn. buvo paskelbta, kad trijų Viktorijoje ir Pietų Australijoje pastatytų vėjo jėgainių parkų galia sieks 200 megavatų, jie pradėti eksploatuoti [[2017 m.|2017]] m. Sutartys dėl papildomo 200 megavatų galios pirkimo per metus iš dviejų vėjo jėgainių Pietų Australijoje ir Naujajame Pietų Velse buvo paskelbtos tarp 2015 m. gruodžio mėn. ir 2016 m. kovo mėn.<ref>{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2015/hornsdale-achieves-new-record-price-in-acts-second-wind-auction|title=Hornsdale achieves new record price in ACT's second wind auction|publisher=[[ACT Government]]|date=21 December 2015|accessdate=4 March 2016}}</ref><ref>{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2016/new-wind-farm-set-to-power-more-than-just-canberra-homes|title=New wind farm set to power more than just Canberra homes|publisher=[[ACT Government]]|date=4 March 2016|accessdate=4 March 2016}}</ref> 2014 m. Kanberos vyriausybė paskelbė, kad iki 2020 m. bus suteiktas 23 megavatų tarifas įrenginiui Kanberoje ar aplinkiniame regione buitinių ir verslo atliekų deginimui bei elektros gaminimui įrengti.<ref>{{cite press release|url=http://www.cmd.act.gov.au/open_government/inform/act_government_media_releases/corbell/2014/turning-waste-into-energy|title=Turning waste into energy|publisher=[[ACT Government]]|date=7 March 2014|accessdate=11 March 2014}}</ref>
Aukščiausias Kanberos rodiklis yra interneto prieiga namuose (2014–15 m.; ~94 procentai namų ūkių).<ref>{{cite web|url=http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs@.nsf/DetailsPage/8146.02014-15?OpenDocument|title=8146.0 - Household Use of Information Technology, Australia, 2014-15|publisher=
== Sportas ==
[[Vaizdas:BruceStadium19032005.JPG|dešinėje|miniatiūra|Regbio rungtynės Kanberos stadione]]
Kanberoje yra nemažai sporto komandų, kurios žaidžia Australijos čempionatuose, žinomiausios yra regbio „[[Canberra Raiders]]“ ir „[[Brumbies]]“ komandos.<ref>{{cite news|title=Brumbies Crowned Super 12 Champions.|url=http://www.irishrugby.ie/6855_3684.php|publisher=
Taip pat yra komandų, kurios dalyvauja nacionalinėse [[Tinklinis|tinklinio]], [[Žolės riedulys|žolės riedulio]], [[Ledo ritulys|ledo ritulio]], [[Kriketas|kriketo]] ir [[Beisbolas|beisbolo]] lygose. Mieste yra didelė lauko sporto bazė, Manuka Oval, kurioje žaidžiamas [[kriketas]] ir [[australiškasis futbolas]].
Kanberoje yra daugybė lauko sporto bazių, golfo aikštynų, riedlenčių parkų, teniso kortų ir visuomenei atvirų baseinų, gamtos parkuose apstu pėsčiųjų, dviračių ir kalnų dviračių takų ir trasų. Vandens sporto šakos, tokios kaip buriavimas, irklavimas, kultivuojamos Kanberos ežeruose.<ref>{{cite web|url=http://www.nationalcapital.gov.au/visiting/lake_burley_griffin/boating/|title=Boating on Lake Burley Griffin|publisher=
== Miestai partneriai ==
Miestai, su kuriais Kanbera yra užmezgusi [[Miestų partnerystė|partnerystės]] ryšius:
* {{flagicon|China}} [[Pekinas]], Kinija<ref name=Canberra>{{cite web |url=http://www.cmd.act.gov.au/international |title=Canberra's international relationships |publisher=
* {{flagicon|Japan}} [[Nara (Japonija)|Nara]], Japonija<ref name=Canberra/>
* {{flagicon|NZL}} [[Velingtonas]], Naujoji Zelandija
Eilutė 281:
=== Literatūros sąrašas ===
{{refbegin}}
* {{Cite journal|url=http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/featurearticlesbyCatalogue/D41F48B6CB4D1240CA2569DE00281139?OpenDocument |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110604042204/http://www.abs.gov.au/AUSSTATS/abs%40.nsf/featurearticlesbyCatalogue/D41F48B6CB4D1240CA2569DE00281139?OpenDocument |archivedate=4 June 2011 |title=The Australian Capital Territory, Canberra the National Capital: Fifty Years of Development |date=25 January 1963 |author=
* {{Cite book |title=Lake Burley Griffin, Canberra: Policy Plan |year=1988 |location=Canberra |publisher=National Capital Development Commission |isbn=0-642-13957-1 | ref= {{harvid|National Capital Development Commission|1988}}}}
* {{Cite book |title=The Penguin Australia Road Atlas |year=2000 |publisher=Penguin Books Australia |location=Ringwood, Victoria |isbn=0-670-88980-6 | ref = {{harvid|Penguin Books Australia|2000}}}}
Eilutė 288:
* {{Cite book |title=Canberra 1913–1953 |first=Jim |last=Gibbney |year=1988 |location=Canberra |publisher=Australian Government Publishing Service |isbn=0-644-08060-4 | ref = harv}}
* {{Cite book |title=Canberra 1820–1913 |first=Lyall |last=Gillespie |year=1991 |location=Canberra |publisher=Australian Government Publishing Service |isbn=0-644-08060-4 | ref = harv}}
* {{Cite book |title=Jack Fingleton: The Man Who Stood Up To Bradman |last=Growden|first=Greg |location=Crows Nest, New South Wales |publisher=
* {{Cite book |title=Canberra 1954–1980 |first=Eric |last=Sparke |year=1988 |location=Canberra |publisher=Australian Government Publishing Service |isbn=0-644-08060-4 | ref = harv}}
* {{Cite book |title=Australia |last=Vaisutis|first=Justine |location=Footscray, Victoria |publisher=Lonely Planet |year=2009 |isbn=1-74179-160-X | ref = harv}}
|